Global İşler+ 2024/12
🤖 Yapay Zekâ'da İnsan Kaynağı, 🎒 Avrupa'da Yükselen Yeni Teknoloji Hubları, 🇪🇺 AB Yapay Zekâ Yasası, 🗳️ Yerel Seçimler & Vaatler
No.160 — 2024/12
Merhaba! Ben Ussal Şahbaz. Her Cuma sabahı e-posta kutunuza gelen Global İşler+ bülteninde teknoloji, toplum, politika kesişiminde dünyada olup bitenlerin Türkiye’ye yansımalarını tartışıyorum. Esas işim olan Ussal Danışmanlık isimli danışmanlık şirketimde, irili ufaklı teknoloji şirketlerine kamu ile ilişkiler konusunda hizmet veriyorum.
Son iki haftada aramıza katılan 13 takipçimize hoşgeldiniz diyoruz!
Bu haftaki ilk konumuz, yapay zekâ işinde çalışan insan kaynağının dünyada hangi ülkelerde eğitilip hangi ülkelerde çalıştığı. Sonra Avrupa’da Londra, Paris, Berlin dışında gelişen teknoloji merkezlerine bakacağız. Ardından AB Parlamentosu’ndan geçen Yapay Zekâ Kanunu ve bu konu ile ilgili Bloomberg HT’deki açıklamalarım, en sonda da yerel seçimler öncesi belediye başkanlarının vaatleriyle ilgili köşe yazım var.
Keyifli okumalar!
Yapay zekâ alanında çalışanlar hangi ülkeleri tercih ediyor?
📈 Haftanın Grafiği
Yapay zekâ teknolojisinde, özellikle de büyük dil modelleri alanında ürün geliştirmek için 3 önemli kısıtın insan kaynağı, büyük işlemci yatırımları ve veri olduğunu daha önce yazmıştım.
Macro Polo adlı düşünce kuruluşunun Global AI Talent Tracker adlı projesinin yakın zamanlı çıktıları özellikle insan kaynağı konusundaki kısıta dair önemli ipuçları sunuyor:
Çin, yapay zekâ alanında en fazla lisans seviyesinde öğrenci yetiştiren ülke. ABD’nin ise yüksek lisans eğitiminde açık bir üstünlüğü bulunuyor.
ABD’ye okumaya gelmiş olan Çinlilerin bazıları dışında ABD’deki eğitimden ardından neredeyse kimse Çin’e geri dönmüyor.
2019’da yapay zekâ alanında çalışan seçkin araştırmacıların %92’si ABD başta olmak üzere Batılı ülkelerde istihdam edilirken bu oran 2022’de %76’ya gerilemiş. Çin ise %12’lik payla ABD’nin ardından en fazla seçkin araştırmacıya sahip ülke konumuna yükselmiş.
Çin’de 2018’den beri, 300’ü önde gelen üniversiterlerde olmak üzere, 2000 lisans programı açılmış. Ancak yine de herkes ABD’ye gitmek istiyor gibi görünüyor!
Avrupa’da “teknoloji hub“ları başkentlerin dışına taşıyor
🗞️ Haftanın Haberi
Son dönemde Avrupa’da başkentlerin dışındaki şehirlerde hızla gelişen kuluçka merkezleri ve teknoloji hızlandırma programları, bölgesel kalkınma çabalarının güzel örnekleri. Mesela bunlardan biri de Lille. Fransa’nın kuzeyinde yer alan ve bir üniversiteler kenti olan Lille son 15 yılda teknoloji ve inovasyonun kalbinin attığı bir merkeze dönüşmüş.
Şehrin bir zamanlar en tehlikeli mahallelerinden olan Bois-Blanc’ta kurulan EuraTechnologies kuluçka merkezi, Fransa’daki en iyi teknoloji hubı haline gelmiş.
2009’da Lille Belediyesi’nin öncülüğünde başlatılan inisiyatife yereldeki özel sektörün önemli ölçüde destekleri olmuş. Tabii, kiralar Paris’ten çok daha ucuz!
Almanya’da da Berlin, Hamburg ve Münih dışında yeni teknoloji merkezleri ortaya çıkıyor. Bunlardan biri de 600 bin nüfuslu Leipzig. Şehirde kurulan teknoloji hızlandırma merkezi Spinlab, 2015’ten bu yana 160 startapa ev sahipliği yapmış.
Leipzig’in tercih edilme nedeni ise şehirdeki enerji ve sağlık sektöründe faaliyet gösteren güçlü yapılar. Doğal olarak, buradaki startaplar da akıllı şehirler, dijital sağlık ve enerji teknolojileri üzerine çalışıyor.
Bu arada şehirde 133 eğitim programının ve 10 üniversitenin bulunduğunu, böylelikle de şirketler için önemli bir insan kaynağı havuzunun olduğunu vurgulamak lâzım.
İstanbul’da yüksek kiralar inovasyonun önünü keserken, biz de startap ekosistemlerinin geliştirilmesini başka bölgeler için kalkınma stratejisi haline getirebiliriz. Ancak bu yatırımları sosyal yaşamı geliştirecek tedbirlerle de tamamlamak lâzım.
AB Parlamentosu dünyanın ilk yapay zekâ düzenlemesini onayladı
🎥 Video
Uzun zamandır gündemde olan Yapay Zekâ Yasası (AI Act), 13 Mart’ta yapılan oylama ile Avrupa Birliği Parlamentosu’ndan geçti. Yasanın AB Konseyi’nin onayının ardından kanunlaşması ve 2 yıl içerisinde aşamalı olarak tüm birlik genelinde yürürlüğe girmesi bekleniyor.
Daha önce bültenimizde tartıştığımız üzere risk temelli bir anlayış benimsenerek hazırlanan yasa, özellikle biyometrik tanımlama ve sınıflandırmaya önemli kısıtlamalar ve yasaklar getiriyor.
Öte yandan regülasyonun mimarlarından Avrupalı Parlamenter Dragoș Tudorache, yasanın hakkıyla uygulanması için Brüksel’in sektörü içeriden bilen, yeni “Oppenheimer”ları işe alması gerektiğini söylemiş.
Ayrıca Avrupa Parlamentosu Araştırma Servisi (EPRS), yapay zekâ konusunda düşünce kuruluşlarının son dönemde çıkardığı değerlendirmeleri derleyen güzel bir kaynakça hazırlamış. Meraklılarına duyurulur.
Dünyada belediye başkanlarının “çorba” dışında vaatleri var
🖊 Global İşler Köşesi
Bu Pazar günü yerel seçimler için sandığa gideceğiz. Bu seferki kampanya dönemi biraz sönük geçti. Bunda geçen yıldan kalma seçim yorgunluğunun da etkisi var. Bir diğer unsursa seçimlerde yarışan adayların, benim görebildiğim kadarıyla, talip oldukları şehirleri nasıl yöneteceklerine dair ortaya güçlü siyasi iddialar koyamamış olmaları. Seçim döneminde duyduğumuz vaatler “emeklilere otobüsler ücretsiz olacak”, “belediye lokantasında çorba dağıtacağım” çizgisinde.
Peki, dünyada yerel seçimler de ne gibi vaatler söz konusu? Diğer ülkelerle mukayese edildiğinde bizim politikalarımız neden “eser” ya da “çorba siyaseti”ne sıkışıp kalıyor? Daha yaşanabilir şehirler ve kalkınma sorunsalı ile mücadele mümkün mü?
Dünyada böyle örnekler mevcut. Mesela ABD’nin Teksas eyaletinde bulunan Austin şehri, yerel yönetimlerin 1980’lerden bu yana yürüttüğü bilinçli strateji ile önemli bir çekim merkezi haline gelmiş.
Şehir, Tesla, HP, Google, 3M, Apple gibi büyük firmaların yatırımlarını bu sayede çekmeyi başarırken bu sayede son 20 yılda San Francisco’dan daha fazla nüfus artışı yakalamış.
San Francisco’da yerelde yaşanan sorunların sosy-ekonomik ve siyasi etkilerini daha önce “ABD’de yaratıcı sınıf kendi kendini yiyor” başlığı ile tartışmıştım.
Austin şehrinin ana bulvarları ve caddeleri için hazırlanan master planı, Kasım 2001.
Eğer siz de Paris, Maskat, Toronto, Austin ve Londra gibi şehirlerde daha yaşanabilir ortamlar inşa etmek için ne gibi politikalar izlendiğini merak ediyorsanız bu haftaki Ekonomi Gazetesi’ndeki köşeme bir göz atabilirsiniz
Bitirirken
Bu hafta 26 Mart doğumgünümdü.
Eğer doğumgünü hediyesi vermek isterseniz, bu bülteni ilgilenebileceğini düşündüğünüz biri ile paylaşabilirsiniz!
Teşekkürler.
🐦 Twitter: Türkçe: @ussal / İngilizce: @ussalEN
🔗 Linkedin: @ussal
📝 Medium: Ussal Şahbaz